بررسی اثرات توپوگرافی و برخی عوامل خاک بر تنوع گونه ای علفزارهای منطقه قرخود (استان خراسان شمالی)

چکیده اکوسیستم های علفزار دربرگیرنده منابع عظیمی از ذخایر ژنتیکی و تنوعی از گونه های گیاهی هستند که همواره این گوناگونی، متضمن پایداری مراتع در مقابل عوامل متغیر محیطی و زیستی است، بنابراین حفاظت از این اکوسیستم ها اهمیت فراوانی دارد. به منظور بررسی رابطه بین تنوع گونه ای و عوامل توپوگرافی از تلفیق و روی هم گذاری نقشه های درصد شیب، جهت شیب و ارتفاع از سطح دریا در داخل توده های علفزار تعداد 40 واحد همگن تعیین شد. در واحدهای مطالعاتی با استفاده از پلات های تو در تو سطح حداقل نمونه، 10 مترمربع تعیین گردید. در داخل پلات ها اطلاعات مربوط به خاک، حضور یا عدم حضور گونه ها و درصد تاج پوشش یادداشت شد. برای تحلیل داده ها و مقایسه تنوع گونه ای بین واحدهای مطالعاتی آزمون دانکن به کار برده شد. برای بررسی تنوع از شاخص های عددی و تعیین پایداری زیستگاه از شاخص های پارامتریک استفاده شد. برای نشان دادن تاثیر عوامل خاکی بر تنوع گونه ای تحلیل توابع کانونیک به کار برده شد. نتایج نشان می دهد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا، میزان تنوع گونه ای کاهش می یابد. با افزایش درصد شیب نیز تنوع گونه ای افزایش می یابد. همچنین در بین جهات جغرافیایی دامنه های شرقی بیشترین تنوع را دارند. با توجه به نتایج به دست آمده از آنالیز شاخص های پارامتریک، مناطق با شیب های ملایم در ارتفاعات میانی با جهت های غربی و شمالی از توزیع لوگ نرمال تبعیت کرده است و بیشترین پایداری را دارد. نتایج تحلیل توابع کانونیک نشان می دهد که با افزایش ماده آلی، درصد رس و ازت تنوع گونه ای و یکنواختی افزایش و با افزایش هدایت الکتریکی و ضریب اشباع پذیری تنوع گونه ای و یکنواختی کاهش می یابد.